W ostatnim wpisie dotyczącym Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT) wskazywaliśmy, że aż 56% żołnierzy WOT pozostaje zatrudnionych w ramach stosunku pracy. Tymczasem służba w WOT wiąże się z udziałem żołnierza w odpowiednich szkoleniach oraz z pozostawaniem w gotowości na wypadek powołania. To z kolei wpływa bezpośrednio na organizację pracy u pracodawcy zatrudniającego żołnierza. Pracodawca winien zatem wiedzieć w jakim terminie pracownik będzie pełnił służbę, a co za tym idzie nie będzie go w pracy.
- Krótko o przebiegu terytorialnej służby wojskowej.
Czas trwania terytorialnej służby wojskowej wynosi od roku do 6 lat. Może być przedłużony na kolejny okres. O przedłużeniu okresu służby dowódca jednostki powinien zawiadomić pracodawcę żołnierza.
Służba rozpoczyna się szkoleniem podstawowym, w dwóch możliwych wariantach – jednorazowego 16 – dniowego szkolenia, bądź w trybie weekendowym (osiem 2- dniowych szkoleń).
Służbę pełni się przede wszystkim rotacyjnie w jednostce wojskowej, w określonych dniach służby, co najmniej raz w miesiącu przed okres dwóch dni w czasie wolnym od pracy. W zależności od potrzeb wojska, służba rotacyjna może być jednak pełniona także w inne dni. Poza służbą pełnioną rotacyjnie – żołnierz obrony terytorialnej (OT) pełni tzw. służbę dyspozycyjną – czyli pozostaje poza jednostką w gotowości do stawienia się w jednostce w celu pełnienia służby rotacyjnie.
- Obowiązek informacyjny pracownika – żołnierza OT.
Jeżeli chodzi o obowiązki pracownika powołanego do terytorialnej służby wojskowej to przede wszystkim to żołnierz OT ma obowiązek zawiadomić niezwłocznie swojego pracodawcę o fakcie powołania do terytorialnej służby wojskowej (art. 172 ust 5 ustawy o Obronie Ojczyzny). Obowiązek ten zatem obciąża samego żołnierza, a nie np. dowódcę jednostki wojskowej.
Może powstać wątpliwość co do momentu powstania obowiązku informacyjnego pracownika wobec pracodawcy. Czy powinno to nastąpić już w momencie otrzymania przez pracownika powołania do pełnienia terytorialnej służby wojskowej, czy może w innym terminie? Zauważmy, że przywołany powyżej przepis ustawy nakłada taki obowiązek informacyjny na żołnierza OT, co oznacza, że pracownik ma obowiązek poinformować swojego pracodawcę, ale dopiero w momencie, gdy stanie się żołnierzem OT. Czyli kiedy?
Podstawą powołania do terytorialnej służby wojskowej jest decyzja administracyjna wydawana przez szefa wojskowego centrum rekrutacji. W powołaniu wskazuje się miejsce i okres pełnienia terytorialnej służby wojskowej oraz stanowisko służbowe występujące w etacie jednostki wojskowej przeznaczone dla żołnierza OT. Natomiast stosunek służbowy terytorialnej służby wojskowej powstaje w drodze powołania na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do tej służby (art. 172 ust 1 ww. ustawy). Stosunek służby wojskowej nawiązuje się zatem dopiero w momencie stawienia się osoby powołanej do tej służby w jednostce wojskowej – wtedy powołany pracownik staje się żołnierzem OT i wtedy dopiero nabywa prawa i obowiązki żołnierza OT.
W dalszej kolejności na pracowniku- żołnierzu OT spoczywa obowiązek poinformowania pracodawcy o dniach pełnienia tej służby i ich zmianach.
Dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierze OT pełnią terytorialną służbę wojskową, ustala – w formie zbiorowego wykazu dla jednostki wojskowej – dni, w których w danym roku kalendarzowym służba jest pełniona rotacyjnie. Dni, w których służba jest pełniona rotacyjnie w trybie natychmiastowego stawiennictwa, są uwzględniane w wykazie po zakończeniu pełnienia tej służby, w formie załącznika do wykazu. Wykaz ten sporządza się nie później niż na 30 dni przed upływem roku kalendarzowego poprzedzającego rok kalendarzowy, w którym terytorialna służba wojskowa będzie pełniona rotacyjnie. Z wykazem zapoznaje się żołnierzy OT, za pisemnym pokwitowaniem. Oznacza to, iż już wtedy taki pracownik powinien mieć wiedzę o dniach, w których będzie pełnił służbę.
Po zapoznaniu się z wykazem dni służby, żołnierz ma obowiązek zawiadomić niezwłocznie swojego pracodawcę o dniach, w których będzie pełnił służbę rotacyjnie oraz o ewentualnych zmianach tych terminów, a także ma obowiązek zawiadomić pracodawcę o wezwaniu do pełnienia tej służby w innych dniach z wyjątkiem przypadku pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie w trybie natychmiastowego stawiennictwa.
Obowiązek informacyjny, o który mowa jest niezwykle ważny dla pracodawcy – uprzedzenie pracodawcy o nieobecności i okresie jej trwania pozwoli na właściwe zorganizowanie pracy w okresie planowanej nieobecności pracownika – żołnierza OT. Pracodawca uprzedzony o planowanej nieobecności ma możliwość podjęcia stosownych kroków celem przygotowania się do nieobecności pracownika w pracy w związku z pełnieniem służby (np. zorganizowanie zastępstwa).
Co w sytuacji kiedy pracownik nie wywiąże się z powyższego obowiązku informacyjnego i nie przekaże pracodawcy informacji o powołaniu do służby i okresach jej pełnienia? Takie zachowanie, w zależności od konkretnego stanu faktycznego, może godzić w interesy pracodawcy związane z właściwą organizacją pracy i w określonych przypadkach może stanowić podstawę do wyciągnięcia konsekwencji dyscyplinarnych wobec takiego pracownika z uwagi na naruszenie zasad organizacji pracy.
Natomiast w przypadku wezwania żołnierza OT do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie w trybie natychmiastowego stawiennictwa obowiązek zawiadomienia o tym fakcie pracodawcy należy do dowódcy jednostki wojskowej, do której żołnierz został wezwany, a nie na samym żołnierzu. Dowódca powinien powiadomić pracodawcę niezwłocznie po stawieniu się żołnierza do służby.
