1 stycznia 2024 r. rozpoczął się siódmy rok funkcjonowania Wojsk Obrony Terytorialnej. Według danych podawanych przez Wojska Obrony Terytorialnej1 aktualnych na styczeń br. obecnie w WOT służbę pełni ponad 40000 żołnierzy, w tym blisko 3000 ochotników oraz ponad 5000 żołnierzy zawodowych.
Z udostępnionych statystyk wynika, że 30% żołnierzy OT ma wykształcenie wyższe, blisko połowa (47%) średnie. Najwięcej żołnierzy OT legitymuje się wykształceniem ogólnym – ponad 48%, 32% technicznym i ponad 15% humanistycznym. Formacja cieszy się dużym zainteresowaniem wśród kobiet, które stanowią ponad 20%.
Większość żołnierzy WOT, bo aż 56% deklaruje stałe zatrudnienie na podstawie umowy o pracę.
W tym artykule w „żołnierskich słowach” wyjaśniamy, czy taka okoliczność, jak powołanie do terytorialnej służby wojskowej stanowi przeszkodę dla rozwiązania umowy pracownika? Czy pracownik będący żołnierzem WOT jest chroniony, a jeżeli tak, to czy w każdej sytuacji?
- Pracownik powołany do terytorialnej służby wojskowej jest chroniony.
Stosunek pracy z osobą powołaną do pełnienia terytorialnej służby wojskowej może być rozwiązany tylko za zgodą pracownika (art. 303 ustawy o obronie Ojczyzny).
- Uwaga! Powyższa ochrona nie zawsze obowiązuje.
Ochrona nie obowiązuje w czterech przypadkach:
1) w stosunku do umów o pracę zawartych na okres próbny;
2) w stosunku do umów o pracę zawartych na czas określony nie dłuższy niż 12 miesięcy;
3) jeżeli pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (czyli w trybie dyscyplinarnym);
4) w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy.
- Ochrona staje się wiążąca w okresie wypowiedzenia.
Jeżeli okres dokonanego przez pracodawcę lub przez pracownika wypowiedzenia stosunku pracy upływa po dniu powołania pracownika do służby, wypowiedzenie staje się bezskuteczne. W tym przypadku rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić tylko na żądanie pracownika.
- Pracodawca nie ma obowiązku przedłużenia okresu, na jaki jest zawarta umowa na okres próbny, jeżeli termin, do którego umowa była zawarta, przypada po powołaniu pracownika do służby terytorialnej. Umowa rozwiąże się w przewidzianym w niej terminie.
- Powołanie do służby terytorialnej nie skutkuje przekształceniem się umowy zawartej na okres próbny w umowę na czas nieokreślony. Zasada, zgodnie z którą w razie upływu okresu próbnego po powołaniu pracownika do czynnej służby wojskowej umowę o pracę uważa się za zawartą na czas nieokreślony, obowiązywała tylko w poprzednim stanie prawnym (nieobowiązujący już art. 118 ust. 3 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej). Teraz już nie.
- Ochrona rozciąga się również na wypowiedzenie zmieniające.
Zmiana warunków umowy o pracę (np. w zakresie stanowiska, miejsca wykonywania pracy) w przypadku pracownika powołanego do terytorialnej służby wojskowej może nastąpić wyłącznie za jego zgodą. Odmowa przyjęcia przez pracownika będącego żołnierzem WOT zmienionych warunków nie będzie skutkowała rozwiązaniem stosunku pracy, tak jak ma to miejsce w przypadku pozostałych pracowników.
Z pewnością rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem, który jest jednocześnie powołany do pełnienia terytorialnej służby wojskowej jest utrudnione, natomiast nie jest niemożliwe. Pozostają do rozwiązania także problemy natury praktycznej, przykładowo jak doręczyć dyscyplinarkę żołnierzowi WOT, który przebywa na szkoleniu, a pracodawcy mija miesięczny termin na złożenie takiego oświadczenia.
