Problem z legalnością niektórych działań pracodawców nakierowanych na kontrolę trzeźwości pracowników Prezes UODO podniósł jeszcze w roku 2019. W połowie bieżącego roku projekt przepisów mających kwestię tę uregulować trafił wreszcie do Sejmu. Przepisy mają być rozpatrywane łącznie z projektem dotyczącym zasad pracy zdalnej, o którym pisaliśmy ostatnio tutaj. Dzisiejszy wpis skupi się na kontrolach trzeźwości.
Zasady kontroli trzeźwości w UZP, regulaminie pracy bądź obwieszczeniu pracodawcy
W uzwiązkowionych firmach określenie zasad kontroli (sposobu jej prowadzenia oraz grup pracowników, których mają dotyczyć) wymagać będzie porozumienia się ze związkami. Zasady te bowiem włączyć trzeba do układu zbiorowego pracy (jeżeli pracownicy są nim objęci) bądź regulaminu pracy. Jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy – zasady te podaje do wiadomości pracowników w obwieszczeniu. Kontroli trzeźwości będą mogły podlegać także osoby pracujące na innej podstawie niż umowa o pracę.
Co wolno pracodawcy?
Zgodnie z założeniami, pracodawcy wolno będzie kontrolować trzeźwość pracowników w sposób niewymagający badań laboratoryjnych, za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie. Metody laboratoryjne zarezerwowane są dla organów porządku publicznego.
Kiedy pracownik narusza obowiązek trzeźwości?
Badanie przeprowadzane przez pracodawcę ma na celu stwierdzenie braku obecności alkoholu w organizmie pracownika albo obecności wskazującej na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości. Te sformułowania należy rozumieć tak, jak definiuje je prawo (ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). Zgodnie z nimi, stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Z kolei stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Jeżeli w wyniku badania okaże się, że zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu, będzie to równoważne ze stwierdzeniem braku obecności alkoholu w organizmie pracownika.
Inne niż alkohol substancje, które działają podobnie jak alkohol
Ustawodawca dostrzega wreszcie problem związany z przystępowaniem do pracy lub przyjmowaniem w pracy innych niż alkohol substancji, które podobnie do niego działają. Dotychczas pracodawcy w zasadzie byli bezradni w takich przypadkach i jedyne co im pozostawało, to proszenie o interwencję policji. Po wejściu w życie przepisów będą mogli samodzielnie prowadzić kontrolę w tym zakresie. Stosować się będzie w tym zakresie odpowiednio przepisy dotyczące kontroli na stan obecności alkoholu.
Szczegóły w rozporządzeniu
Akt wykonawczy, jaki mają przyjąć wspólnie szefowie resortów zdrowia, pracy oraz spraw wewnętrznych, ma określić między innymi zasady przeprowadzania kontroli oraz wykaz środków działających podobnie do alkoholu.
Zasady przetwarzania informacji zebranych w związku z kontrolą trzeźwości
Projekt określa też zasady przetwarzania danych osobowych pracowników w związku z badaniem ich trzeźwości. Taka regulacja jest konieczna, u podstaw zastrzeżeń Prezesa UODO sformułowanych w 2019 roku leżał bowiem właśnie brak tej regulacji oraz fakt, że dane dotyczące obecności w organizmie alkoholu lub podobnie działających substancji są bez wątpienia danymi osobowymi – co więcej, danymi osobowymi o stanie zdrowia.
Projekt określa więc, co powinno znaleźć się w dokumencie z badania trzeźwości, w tym jakie dane osobowe pracownika może on zawierać. Wskazuje też maksymalny czas przechowywania tych informacji. Jest to – co do zasady – rok od daty ich zebrania, chyba że dane te mogą stanowić lub stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisu prawa (wówczas dane te można przetwarzać do czasu prawomocnego jego zakończenia).
Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od daty ogłoszenia. Teraz otwarte pozostaje tylko pytanie, jak szybko projekt będzie procedowany w parlamencie.
