Po niemal roku prac w ramach rządowego procesu legislacyjnego projekt został w końcu przekazany do parlamentu. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych informacji o założeniach dotyczących pracy zdalnej.
Praca zdalna nie tylko w czasie epidemii
Przypomnijmy, że projekt zakłada wprowadzenie pracy zdalnej jako stałego rozwiązania, niepowiązanego w żaden sposób z aktualną sytuacją epidemiczną. Tym samym, wraz z wejściem nowych przepisów w życie, uchylony zostałby dotychczas regulujący (dość ogólnikowo zresztą) pracę zdalną w okresie pandemii przepis tzw. specustawy koronawirusowej z marca 2020 r. Uchylone mają być także i tak w praktyce martwe przepisy Kodeksu pracy o telepracy. Ewentualny stan epidemii albo stan zagrożenia epidemicznego miałby jedynie taki wpływ na pracę zdalną, że w trakcie tych stanów pracodawca mógłby jednostronnie polecić pracownikowi wykonywanie pracy z domu – o ile pracownik ma odpowiednie warunki do takiej pracy. W innych przypadkach konieczne jest porozumienie się pracodawcy z pracownikiem co do wykonywania pracy zdalnej.
Ustalanie zasad pracy zdalnej
Do ustalenia przez pracodawcę pracy zdalnej konieczne będzie współdziałanie z działającymi w firmie związkami zawodowymi i określenie ich w porozumieniu ze związkami. Jeżeli związki nie działają – zasady należy ustalić po konsultacji z przedstawicielami pracowników. Co ważne – projekt zakłada jednak możliwość wykonywania pracy zdalnej także wtedy, gdy nie dojdzie do porozumienia ze związkami lub przedstawicielami pracowników – zasady jej wykonywania określi wówczas pracodawca w poleceniu (o ile może je wydać z uwagi np. na stan epidemii) albo ustalą je wspólnie pracodawca i konkretny pracownik.
Projekt przewiduje, że poza kilkoma wyjątkami każda ze stron stosunku pracy będzie mogła złożyć wiążący wniosek o zaprzestanie pracy zdalnej i powrót do poprzednich warunków jej wykonywania. Termin ich przywrócenia ustalić mają strony, a jeżeli im się nie uda dojść do porozumienia – zmiana ta nastąpi po upływie 30 dni od daty złożenia wniosku.
Pracodawca zwróci koszty energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych oraz określi zasady ochrony danych osobowych
Poza obowiązkiem dostarczenia narzędzi do pracy oraz pokrycia kosztów ich montażu i eksploatacji, pracodawca będzie miał obowiązek pokryć koszty energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy, przy czym projekt zakłada również możliwość ustalenia ryczałtu. Firmy będą także musiały zaktualizować swoje procedury dotyczące ochrony danych osobowych i ująć w nich sposób tej ochrony przy pracy zdalnej.
Pracodawca może odwiedzić pracownika w miejscu wykonywania pracy zdalnej
Pracodawcy będzie przysługiwało prawo kontroli w miejscu wykonywania pracy zdalnej, w godzinach pracy pracownika. Kontroli podlegać mogą kwestie BHP oraz bezpieczeństwo informacji i ochrony danych osobowych. Stwierdzenie uchybień ma uprawniać pracodawcę do cofnięcia zgody na pracę zdalną.
Szkolenie wstępne w zakresie BHP dopuszczalne także w formie online
Ułatwienie to ma dotyczyć pracowników zatrudnianych na stanowiska administracyjno – biurowe, jeżeli wykonywanie pracy zdalnej strony ustalają już w momencie zawierania umowy o pracę.
Wytyczne do oceny ryzyka zawodowego pracowników pracujących zdalnie
Ustawa ma określić również, jakie czynniki ryzyka należy brać pod uwagę przy sporządzaniu oceny ryzyka zawodowego osób pracujących zdalnie. Na podstawie tej oceny pracodawca będzie mieć obowiązek przygotowania dla pracowników informacji dotyczących m. in. zasad właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, wymogów jej wykonywania zgodnie z BHP oraz postępowania w sytuacjach awaryjnych.
Zespół powypadkowy może dokonać oględzin miejsca wypadku przy pracy zdalnej
Ustawa określi też tryb dokonywania oględzin miejsca wypadku pracownika pracującego zdalnie – termin tych oględzin każdorazowo ustalić trzeba będzie z poszkodowanym albo jego domownikami – jeżeli poszkodowany nie jest w stanie tego sam zrobić. Co ważne – zespół powypadkowy będzie mógł odstąpić od oględzin, jeżeli uzna, że nie są one niezbędne.
Okazjonalna praca zdalna
Projekt sankcjonuje wieloletnią już praktykę tak zwanej okazjonalnej pracy zdalnej wykonywanej na wniosek pracownika. Zgodnie z założeniami, czas jej wykonywania w roku kalendarzowym będzie limitowany do 24 dni. Będzie ona mniej sformalizowaną postacią pracy zdalnej, ma się do niej bowiem nie stosować m. in. przepisów o zwrocie kosztów energii i usług telekomunikacyjnych.
Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od daty ogłoszenia. Teraz otwarte pozostaje tylko pytanie, jak szybko projekt będzie procedowany w parlamencie.
