W wielu Regulaminach pracy wciąż można znaleźć zapisy, z których wynika, że w razie stwierdzenia u pracownika stanu po spożyciu alkoholu, pracownik ma obowiązek poniesienia kosztów badań i ewentualnych innych kosztów związanych bezpośrednio z badaniem. Choć takie postanowienia wydają się celowe z perspektywy pracodawcy, to obecnie nie mają one podstawy prawnej i są nieważne.
Skąd w takim razie tego rodzaju zapisy w Regulaminach pracy? Podstawę prawną ich wprowadzenia stanowi przepis § 9 ust 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz.U. Nr 25, poz. 117), zgodnie z którym
„Koszty związane z badaniami krwi i moczu przeprowadzonymi na żądanie pracownika ponosi zakład pracy. W razie dodatniego wyniku badania zakład pracy kosztami związanymi z badaniami obciąża pracownika.”.
Akt ten nie obowiązuje już jednak od roku 2016.
Nowelizacja Kodeksu pracy w 2023 r. wprowadziła przepisy dotyczące kontroli trzeźwości, ale nie ma w nich odniesienia do kwestii ponoszenia kosztów badań. Także w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika z dnia 16 lutego 2023 r. – obecnie obowiązującego – nie ma zapisów dotyczących ponoszenia kosztów takich badań.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Należy uznać, żepracodawca ma możliwość skorzystania z pomocy organu powołanego do ochrony porządku publicznego na potrzeby badania trzeźwości zarówno w sytuacji, gdy nie wprowadził zakładowych regulacji dotyczących zasad dokonywania kontroli, jak również w sytuacji, gdy w regulaminie dopuścił wyłącznie możliwość badania przez organ.
Jeżeli w obowiązującym w Państwa przedsiębiorstwie regulaminie znajduje się zapis dotyczący ponoszenia kosztów badań na zawartość alkoholu w organizmie, to może być to sygnał wskazujący, że czas najwyższy zweryfikować treść regulaminu.
W razie potrzeby weryfikacji regulaminu pracy lub opracowania zgodnych z prawem procedur dotyczących kontroli trzeźwości – zapraszamy do kontaktu.
