Osoba decydująca się na uregulowanie kwestii prawnych związanych z korektą płci napotyka na wiele problemów natury formalnej, w tym także na gruncie przepisów regulujących kwestie zatrudnienia i ubezpieczenia społecznego. O problemach związanych ze świadectwem pracy pisaliśmy tu (link). Dziś wyjaśnimy wpływ korekty płci na wiek emerytalny.
Efektem uzyskania przez osobę transpłciową prawomocnego wyroku jest ustalenie, że płeć przypisana przy porodzie ulega skorygowaniu, w zgodzie z odczuwaną płcią psychiczną. Prowadzi to do zmiany numeru PESEL, wprowadzenia dodatkowej wzmianki w akcie urodzenia oraz zmiany imienia i skorygowania nazwiska, jeśli zachodzi taka potrzeba. Tak daleko idąca ingerencja w dane osobowe osoby transpłciowej obliguje ją do podjęcia następnych działań mających na celu wprowadzenie tych zmian we wszelkich instytucjach, w których dane te są istotne. Do jednej z takich instytucji należy ZUS, ponieważ płeć jest jednym z czynników przesądzających o prawie do nabycia emerytury w określonym wieku.
Ustawowy wiek emerytalny w Polsce
Przypomnijmy, że w 2012 r. wprowadzono przepisy obierające za cel stopniowe zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67 roku życia. Zaledwie 5 lat później, reforma emerytalna została cofnięta i tak, od 1 października 2017 r. w Polsce ponownie obowiązuje wiek emerytalny zróżnicowany ze względu na płeć: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Zmiana danych dotyczących płci w ZUS
W przedstawionym stanie prawnym powstaje więc potencjalny problem rozwiązania kwestii przyznawania świadczeń emerytalnych osobom które prawnie uregulowały korektę płci. Zmiana danych identyfikacyjnych ubezpieczonego nie jest skomplikowana – należy złożyć do ZUS-u wniosek za pomocą formularza „US-13 wniosek ubezpieczonego o zmianę danych identyfikacyjnych/adresowych”. Zasady w przypadku zmiany danych dotyczących płci są więc takie same jak w przypadku, gdyby zaszła konieczność zmiany chociażby informacji o miejscu zamieszkania. Do poprawnie wypełnionego wniosku należy załączyć wyrok ustalający płeć. Sprawa powinna zostać rozpatrzona niezwłocznie, a jeżeli wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego – nie później niż w terminie miesiąca (w sprawach szczególnie skomplikowanych, termin ten ulega wydłużeniu do dwóch miesięcy). Wraz z otrzymaniem dokumentu informującego o zmianie danych identyfikacyjnych, zmianie automatycznie podlega także wiek emerytalny.
W praktyce oznacza to, że osoba po dokonaniu korekty płci nabywać będzie prawo do przejścia na emeryturę w wieku właściwym ze względu na skorygowaną płeć, tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
