Pracodawcom coraz bardziej zależy na tym, aby praca ich podwładnych stała na wysokim poziomie. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników może być dobrą inwestycją, jednakże warto upewnić się, że przez odpowiedni czas będziemy mieli możliwość skorzystania z niej.
Dobra inwestycja musi się zwrócić
Pracodawca ma obowiązek ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Do tego celu pracodawcy decydują się nie tylko na bezpośrednie wsparcie finansowe. Mogą również elastycznie dysponować czasem pracy. Takie postępowanie może zapewnić konkretne, wymierne korzyści. Dysponowanie wykwalifikowanymi kadrami stanowi przewagę na rynku względem konkurencji. Pozwala również na długofalowy rozwój przedsiębiorstwa, który oczywiście pozytywnie wpłynie na zyski.
Decyzja o zapewnieniu pracownikowi wsparcia w podnoszeniu kwalifikacji jest jednak obarczona pewnym ryzykiem. Inwestycja jest bowiem opłacalna tylko wówczas, kiedy można oczekiwać jej zwrotu. Bez dodatkowej aktywności pracodawcy, nie może on być pewien, czy po zakończonym szkoleniu czy kursie, pracownik nie zechce skorzystać z nabytych umiejętności na rzecz innego podmiotu. Najlepszym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest związanie pracownika z firmą przynajmniej przez pewien czas. Polskie prawo przewiduje mechanizm, pozwalający na wprowadzenie kompromisowego rozwiązania. Takiego, które pogodzi dążenie pracodawcy do rozwoju kadr z niwelowaniem wskazanego ryzyka.
Na czym polega podnoszenie kwalifikacji zawodowych?
Zgodnie z ustawową definicją, pojęcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych rozumie się jako zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Tylko taką formą podnoszenia kwalifikacji zajmujemy się w niniejszym artykule. Oczywiście pracownik może doszkalać się we własnym zakresie i wówczas pracodawca w ogóle nie bierze w tym procesie udziału. Nie jest zobowiązany do żadnych świadczeń na rzecz pracownika, ale nie może również na tej podstawie silniej związać pracownika z firmą. Jeżeli natomiast podnoszenie kwalifikacji zawodowych następuje za zgodą pracodawcy, lub też wynika z jego inicjatywy, po obu stronach stosunku pracy mogą powstać dodatkowe zobowiązania, wskazane w kodeksie pracy.
Jak już wspomniano, wsparcie pracownika podnoszącego kwalifikacje zawodowe może przybierać różne formy. Przede wszystkim pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje będzie przysługiwał odpowiedni urlop szkoleniowy. Pracownikowi należy również udzielić zwolnienia z całości lub części dnia pracy, jeżeli jest to konieczne do tego, aby dotrzeć na zajęcia i wziąć w nich udział. Co ważne, za czas urlopu szkoleniowego oraz zwolnienia, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Pracodawca może ponadto przyznać tzw. dodatkowe świadczenia w formie pieniężnej, które są przeznaczane na pokrycie różnego rodzaju wydatków, takich jak koszt podręczników czy opłaty za szkolenie.
Co zyskać może pracodawca?
Aby zapewnić sobie skorzystanie z rozszerzonych kwalifikacji zawodowych pracownika w dłuższym okresie, pracodawca powinien zawrzeć z nim stosowną, pisemną umowę. Dzięki niej będzie mógł zobowiązać go do pozostania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji na okres nieprzekraczający 3 lat. Pracodawca nie może oczywiście zmusić pracownika do pracy u siebie, jednakże w pewnych przypadkach będzie mógł żądać, od niego zwrotu kosztów poniesionych w ramach tzw. świadczeń dodatkowych.
Wspomniane uprawnienie pracodawcy powstanie w następujących przypadkach:
- jeżeli pracownik bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie ich podnoszenie;
- jeżeli pracodawca rozwiąże z tym pracownikiem stosunek pracy w tzw. trybie dyscyplinarnym;
- jeżeli pracownik rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem (chyba, że rozwiązanie nastąpiło wskutek mobbingu);
- jeżeli pracownik bezpodstawnie rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy lub w związku z mobbingiem.
Wysokość zobowiązania pracownika będzie proporcjonalna do okresu jego zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji. Załóżmy, że okres wskazany w umowie o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych będzie wynosił trzy lata. Jeżeli jedna z sytuacji wskazanych powyżej nastąpi np. po dwóch latach od ukończenia podnoszenia kwalifikacji, pracownik będzie zobowiązany do zwrotu 1/3 poniesionych kosztów. Należy mieć na uwadze, że takie dodatkowe świadczenia mogą być wysokie, zatem samo istnienie uprawnień pracodawcy, stanowić może istotny argument dla pracownika skłaniający go do pozostania w zatrudnieniu.
Podsumowanie
Jak zatem widać, rozwiązanie przewidziane w kodeksie pracy niweluje ryzyko po stronie pracodawcy. Nie zapominajmy, że w pewnych przypadkach zapewnienie, aby pracownicy dysponowali dodatkowymi kwalifikacjami jest niezbędne dla rozwoju przedsiębiorstwa. Inwestycja w rozwój kwalifikacji zawodowych kadr, którymi dysponuje pracodawca może w takiej sytuacji okazać się lepszym rozwiązaniem niż zatrudnianie nowych osób. W takich sytuacjach natomiast bardzo istotne jest zadbanie o zawarcie z pracownikiem stosownej umowy.
Więcej na ten temat można się dowiedzieć na naszych szkoleniach dla działów HR i kadr zarządzających, dotyczących przeciwdziałaniu mobbingowi i dyskryminacji w zatrudnieniu.
