Obietnica wyborcza, dotycząca obniżenia wieku emerytalnego doczekała się realizacji. Jakich konsekwencji mogą spodziewać się pracodawcy?
Powrót Do Poprzedniego Wieku Emerytalnego Od 1 Października 2017 r.
Z dniem 1 października 2017 r. wejdą w życie przepisy obniżające wiek emerytalny. Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odstępuje od stopniowego procesu podwyższania i zrównywania wieku, aż do osiągnięcia dla obu płci wieku 67 lat. Jej celem jest przywrócenie stanu poprzedniego. Docelowo zatem wiek emerytalny będzie, tak jak wcześniej, wynosił 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn.
Nowe przepisy kierowane są do grupy osób, którym nie ustalono po dniu 31 grudnia 2012 r. prawa do świadczenia na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, a które po tej dacie osiągnęły wiek wynoszący najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jeżeli te osoby spełnią pozostałe warunki wymagane do nabycia prawa do danego świadczenia, będą mogli nabyć do niego prawo nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Oznacza to, że przepisy znajdą swoje zastosowanie dopiero od dnia 1 października 2017 r. Pracownicy, którzy już przed dniem wejściem w życie ustawy ukończą wymagany przez nowe przepisy wiek emerytalny, będą mogli przejść na emeryturę od tego dnia.
Prawo Do Ochrony Stosunku Pracy
Data przejścia na emeryturę wiąże się ściśle z kwestią ochrony stosunku pracy wynikającej z art. 39 Kodeksu pracy. Zatem pracownicy, którzy w świetle nowych przepisów już obecnie ukończyli wymagany wiek emerytalny będą korzystać z niej w szerszym zakresie. Zgodnie ze wspomnianym przepisem „Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku”. Ochrona pracowników wynikająca z tego przepisu wprowadza bezwzględny zakaz składania oświadczeń woli o wypowiedzeniu umowy o pracę w okresie ochronnym.
W literaturze wskazuje się, że wprowadzenie stabilizacji zatrudnienia osób zbliżających się do wieku emerytalnego ma na celu ich ochronę. Jest motywowane wsparciem tych pracowników w osiągnięciu wymaganych przez przepisy okresów składkowych. Utrzymanie aktualnych stanowisk pracy ułatwia im więc spełnienie warunków koniecznych do uzyskania uprawnień emerytalnych. Ustawodawca miał również wzgląd na to, że pracownicy w podeszłym wieku zasadniczo mają większe trudności w znalezieniu nowego zatrudnienia.
Ochrona Niektórych Pracowników Zostanie Przedłużona
Ustawa nowelizująca wprowadza przepisy przejściowe co do okresu trwania tzw. ochrony przedemerytalnej, opisanej powyżej. Modyfikacjom podlega okres trwania ochrony stosunku pracy dla pewnych grup pracowników.
Pierwsza modyfikacja dotyczy osób, które w dniu wejścia w życie nowych przepisów już będą objęte ochroną przedemerytalną. Chodzi tutaj o pracowników lub osoby, które byłyby objęte taką ochroną jeżeli w tym dniu pozostawałyby w stosunku pracy. Inaczej mówiąc dotyczy to grupy osób które zaczną korzystać z ochrony przedemerytalnej już przed 1 października 2017 r. W takim wypadku okres 4 – letniej ochrony przedemerytalnej de facto rozpoczął już swój bieg. Jednak z uwagi na obniżenie wieku emerytalnego okres zostałby skrócony. Dlatego ustawodawca wprowadził odpowiednie przepisy przejściowe. Ich sens sprowadza się do „przenoszenia” okresu trwania ochrony do czasu osiągnięcia przez tych pracowników wieku emerytalnego na podstawie starych przepisów.
Przykład I:
Pracownik urodził się 30 czerwca 1954 r. Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów pracownik osiągnąłby wiek emerytalny w wieku 67 lat, a więc 30 czerwca 2021 r. Zatem zgodnie z generalną zasadą, pracownik od dnia 30 czerwca 2017 r. będzie objęty ochroną przedemerytalną. Począwszy od 1 października 2017 r. będzie podlegał on pod przepisy przejściowe dotyczące pracowników objętych tą ochroną. Okres jej trwania zostanie zmodyfikowany, ponieważ pracownik na podstawie nowych przepisów, osiągnie obniżony wiek emerytalny już 30 czerwca 2019 r. W ten sposób korzystałby z ochrony zaledwie przez 2 lata. Aby wyrównać wszystkim pracownikom czas trwania tego okresu, ustawodawca „przeniósł” pozostałe 2 lata ochrony na czas po osiągnięciu wieku emerytalnego. Więc jeżeli ten pracownik pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego postanowi pracować dalej, będzie chroniony przed wypowiedzeniem umowy, aż do dnia 30 czerwca 2021 r.
Ochrona Niektórych Pracowników Od Października 2017 roku
Do drugiej kategorii osób objętych oddziaływaniem przepisów przejściowych należą pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie nowelizacji nie będą objęci omawianą ochroną stosunku pracy. Dodatkową przesłanką zaliczenia do tej kategorii jest osiągnięcie skróconego wieku emerytalnego przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji. Taka grupa osób będzie podlegała ochronie przez okres 4 lat, licząc właśnie od tego dnia. Dla okresu trwania ochrony nie będzie miało znaczenia, że upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu wieku emerytalnego. Podobne zasady zostały wprowadzone dla osób, które w dniu wejścia w życie przepisów nowelizacji nie będą pozostawali w stosunku pracy.
Przykład II:
Pracownica urodziła się 30 czerwca 1960 r. Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, wiek emerytalny osiągnęłaby w wieku 62 lat i 6 miesięcy – 30 grudnia 2022 r. Oznacza to, że przed 1 października 2017 r. nie wejdzie w okres ochrony przedemerytalnej. Jednakże na podstawie nowych przepisów, obniżony wiek emerytalny (60 lat), osiągnie już 30 czerwca 2020 roku. Zatem od dnia wejścia w życie nowych przepisów, pracownica byłaby objęta ochroną przedemerytalną tylko przez 2 lata i 8 miesięcy. Ochrona nie może bowiem zostać rozciągnięta na okres przed wejściem w życie nowelizacji. Dlatego ustawodawca zdecydował się na uniwersalne rozwiązanie dla tej grupy osób określając, że okres ochronny będzie ich dotyczył od dnia 1 października 2017 r. do dnia 30 września 2021 r. Nie ma przy tym znaczenia, że w trakcie tego okresu pracownica osiągnie obniżony wiek emerytalny 60 lat.
Na Co Pracodawcy Powinni Oważać Od 1 Października 2017 roku?
Podsumowując, na mocy nowelizacji pracownicy zostaną objęci ochroną przez krótszy czas przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Zostanie im to jednak zrekompensowane za sprawą przepisów przejściowych nowelizacji. Okres ochronny zostanie odpowiednio przedłużony po osiągnięciu wieku emerytalnego. Sytuacja będzie więc szczególnie korzystna dla pracowników, którzy nie planują jeszcze przejścia na emeryturę. Dla pracodawców natomiast oznacza to tyle, że niekiedy nie będą mogli zwolnić pracownika pomimo, że ma on już prawo do emerytury. Jeżeli zatem pracownik sam nie podejmie decyzji o przejściu na emeryturę, pracodawca będzie miał związane ręce.
Pracodawcy powinni zachować czujność przy wyliczaniu okresu trwania ochrony przedemerytalnej w okresie od 1 października 2017 r. do 30 września 2021 r. Podejmując decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę, należałoby upewnić się czy dany pracownik, który osiągnął już wiek emerytalny przypadkiem nie jest objęty ochroną wynikającą z powyżej opisanych przepisów przejściowych. Warto również wziąć niniejsze przepisy pod uwagę przy zatrudnianiu osób które osiągnęły już wiek emerytalny. Jeżeli takie osoby nie sprawdzą się na przyjętym stanowisku, może okazać się, że z uwagi na ochronę pracodawca nie będzie mógł ich zwolnić.
