18 stycznia, 2025

Brak adnotacji „dostęp do rynku pracy” a prawo cudzoziemca do świadczenia wychowawczego

Adnotacja „dostęp do rynku pracy” nie może przesądzać o braku prawa do świadczenia wychowawczego wobec osób, które spełniają przesłanki ustawowe tylko z tego powodu, że uprawnienie w postaci dostępu do rynku pracy nie zostało przez uprawniony organ ujawnione na karcie pobytu – takie stanowisko prezentują sądy administracyjne, w tym Naczelny Sąd Administracyjny. 

Adnotacja na karcie pobytu warunkiem uzyskania świadczenia wychowawczego 

Z obowiązujących przepisów prawa wynika, że prawo do świadczenia wychowawczego przysługuje m.in. cudzoziemcom posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jeżeli zamieszkują z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy.

Z treści przepisu wynikałoby zatem, że w tej sytuacji adnotacja „dostęp do rynku pracy” jest warunkiem koniecznym do przyznania cudzoziemcowi świadczenia wychowawczego.

Odmienna interpretacja sądów administracyjnych 

Sądy administracyjne stoją jednak na stanowisku, że adnotacja „dostęp do rynku pracy” na karcie pobytu ma wyłącznie charakter informacyjny. Prawo do uzyskania świadczenia przez cudzoziemca legitymującego się kartą pobytu uzależnione jest nie od wymaganej prawem adnotacji organu „dostęp do rynku pracy”, lecz od posiadania przez cudzoziemca uprawnienia do wykonywania pracy w Polsce, które to uprawnienie może wynikać z posiadanego zezwolenia na pracę lub z mocy przepisów zwalniających cudzoziemca z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. W ocenie sądów, jeżeli cudzoziemcowi przysługuje z mocy prawa uprawnienie do wykonywania pracy w Polsce, to adnotacja na karcie pobytu jako potwierdzająca to uprawnienie, ma charakter jedynie informacyjny.

Sądy podkreślają, że na organach administracji właściwych w sprawach świadczeń wychowawczych spoczywa obowiązek dokonania ustaleń w zakresie uprawnienia cudzoziemca do wykonywania pracy na terytorium Polski. Zatem organy administracji w razie ustalenia braku adnotacji „dostęp do rynku pracy” na karcie pobytu nie powinny na tym poprzestać, a winny ustalić czy cudzoziemiec faktycznie nie posiada uprawnienia do wykonywania pracy w Polsce. Zdaniem sądów dopiero po ustaleniu tych okoliczności organy mogą wydać decyzję w przedmiocie świadczenia wychowawczego. 

To samo dotyczy pracodawców

Podobnie jak organy administracji również pracodawcy, chcąc zatrudnić cudzoziemca, nie powinni poprzestawać na weryfikacji czy na jego karcie pobytu umieszczono adnotację „dostęp do rynku pracy”. O tym czym jest karta pobytu, na której umieszcza się omawianą adnotację i czy jest ona wystarczająca do zatrudnienia cudzoziemca pisaliśmy tutaj: link