Nowe zasady obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Na podstawie ustawy z dnia 7 października o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19, jeżeli pracodawca obniżył pracownikowi wynagrodzenie w związku z COVID-19, przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa bierze się pod uwagę wynagrodzenie sprzed obniżenia.
Wprowadzone przepisy dotyczącą osób, którym pracodawca obniżył wymiar czasu pracy oraz osobom, którym wprowadzono mniej korzystne warunku zatrudnienia niż wynikającego z umów o pracę na podstawie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Przyjmuje się, że takim osobom przysługują świadczenia obliczone na podstawie wynagrodzenia sprzed zmiany, jeżeli:
1) obniżenie wymiaru czasu pracy lub wprowadzenie mniej korzystnych warunków zatrudnienia nastąpiło w okresie wcześniej pobieranego zasiłku oraz
2) między okresami pobierania wcześniejszego i kolejnego zasiłku nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.
Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, które zostaną przyznane po 9 października będą już obliczane na podstawie „starego”, wyższego wynagrodzenia. Natomiast osoby, które uzyskały zasiłki przed 9 października mogą ubiegać się o przeliczenie zasiłku na nowych zasadach, a tym samym uzyskać wyższy zasiłek. Przeliczenie następuje wyłącznie na wniosek uprawnionego złożony w ZUSie lub do pracodawcy, który powinien przekazać wniosek do ZUSu.
ZUS poinformuje pracodawcę o kwarantannie
Od 24 października osoby, które zostały skierowane na kwarantannę lub są objęte izolacją domową, nie muszą już dostarczać decyzji sanepidu do ZUS-u lub pracodawcy. Nie muszą też mieć zwolnienia lekarskiego z powodu przebywania w izolacji domowej.
Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, sanepid nie będzie już wydawać odrębnej decyzji o kwarantannie, informacja o objęciu kwarantanną lub izolacją może być przekazana ustnie, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon.
ZUS pozyska takie dane automatycznie z systemu informatycznego Centrum e-Zdrowia (system EWP), następnie przekaże je pracodawcom na profil płatnika na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Na tej podstawie płatnicy składek będą mogli wypłacić pracownikom odpowiednie świadczenia chorobowe oraz zasiłek opiekuńczy. ZUS udostępni te informacje również ubezpieczonym na ich profilu PUE ZUS.
W przypadku, gdy ZUS nie przekaże płatnikowi składek informacji o kwarantannie lub izolacji na profilu PUE, ubezpieczony w terminie 3 dni roboczych od dnia zakończenia obowiązkowej kwarantanny albo izolacji w warunkach domowych, powinien złożyć pracodawcy pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny lub izolacji domowej. Oświadczenie to można również złożyć za pośrednictwem systemów informatycznych.
Przypominamy, że osoby objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, które zostały skierowane przez sanepid na kwarantannę lub zostały poddane izolacji, w tym izolacji w warunkach domowych mają prawo do świadczeń chorobowych tj. wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego. Natomiast gdy kwarantanna lub izolacja dotyczy dziecka, ubezpieczonemu przysługuje zasiłek opiekuńczy.
Co jednak istotne – pracownicy nadal mają obowiązek powiadomić pracodawcę o odbywaniu kwarantanny. Mogą to uczynić telefonicznie lub mailowo.
Co z zasiłkami opiekuńczymi?
Wypłata dodatkowego zasiłku opiekuńczego wprowadzonego w związku z epidemią COVID-19 zakończyła się 20 września 2020 r. Oficjalnie rząd nie zapowiedział wprowadzenia nowego dodatkowego zasiłku, jednak nie jest to wykluczone, dlatego śledzimy na bieżąco przepisy w tym zakresie.
Obecnie jednak można korzystać jedynie z zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych, który przysługuje, gdy rodzice muszą opiekować się dzieckiem z powodu m.in. nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola choroby niani czy choroby zakaźnej dziecka. Prawo do zasiłku ma zarówno matka jak i ojciec dziecka, jednak za dany okres zasiłek może otrzymać tylko jedno z rodziców.
Okres pobierania zasiłku zależy od wieku dziecka. Jeśli rodzice opiekują się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym okres ten wynosi 60 dni w roku kalendarzowym. W przypadku dzieci niepełnosprawnych powyżej 14 lat, które nie ukończyły 18 lat– 30 dni, natomiast w przypadku opieki nad dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub opieki nad innym chorym członkiem rodziny – 14 dni. Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może jednak przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.
Jak zostało wskazane wyżej, obecnie pracownik nie musi już dostarczać decyzji sanepidu o skierowaniu na kwarantannę dziecka do sanepidu. ZUS sam pozyska takie dane i przekaże pracodawcy na profil PUE ZUS oraz na profil ubezpieczonego.
