Od połowy lutego obowiązują znowelizowane przepisy regulujące m. in. obowiązki pracodawców, którzy zamierzają zatrudnić osoby do pracy związanej z wychowaniem, edukacją, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich lub opieką nad nimi.
Co się zmieniło?
W porównaniu z poprzednim stanem prawnym rozszerzono opis rodzajów działalności, które uzasadniają sprawdzenie, czy dana osoba figuruje w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym (m. in. poprzez dopisanie rozwoju duchowego, uprawiania sportu lub realizacji innych zainteresowań przez małoletnich).
Przed nawiązaniem stosunku pracy z taką osobą lub przed dopuszczeniem jej do wskazanej wyżej działalności na pracodawcy lub innym organizatorze działalności ciąży prawny obowiązek uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zamieszczone w rejestrze z dostępem ograniczonym lub w rejestrze osób, co do których Państwowa Komisja ds. przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej 15 lat wydała postanowienie o wpisie w rejestrze.
Co więcej, osoba ta ma obowiązek przedstawić pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie niektórych wskazanych przestępstw opisanych w Kodeksie karnym (przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu oraz przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności) oraz w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii lub dotyczące odpowiadających tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach innych państw.
Jeżeli osoba, która ma pracować z małoletnimi posiada obywatelstwo innego państwa – ma obowiązek przedłożyć informację w rejestru karnego tego państwa. Ma nadto obowiązek złożyć oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała przez ostatnich 20 lat (innych niż Polska) i przedłożyć informacje z rejestrów karnych tych państw.
Przepisy regulują także przypadek, gdy w państwach obcych nie prowadzi się rejestru karnego lub nie przewiduje się sporządzania informacji z rejestru – w takim przypadku osoba ta składa stosowne oświadczenia, pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Doprecyzowano także przypadki, kiedy wykonanie opisanych wyżej obowiązków nie jest wymagane, poprzez wskazanie, że dotyczy to sytuacji, gdy rodzic małoletniego albo jego przedstawiciel ustawowy dopuszcza do działalności członka rodziny lub osobę znaną osobiście rodzicowi małoletniego albo przedstawicielowi ustawowemu małoletniego. Przez członka rodziny rozumie się przy tym spokrewnioną albo niespokrewnioną osobę, która pozostaje w faktycznym związku i wspólnie zamieszkuje i gospodaruje.
Nowe przepisy określiły także organy, które są upoważnione do kontrolowania spełniania opisanych wyżej obowiązków.
Warto zauważyć, że znowelizowane przepisy także wyraźnie uprawniają Państwową Inspekcję Pracy do kontrolowania pracodawców także pod kątem spełniania omawianych obowiązków i nakładają na inspektorów PIP obowiązek niezwłocznego informowania prokuratury lub Policji o ich naruszeniu.
Zmiany także dotyczą przepisów karnych. Warto bowiem pamiętać, że naruszenie opisywanych obowiązków może stanowić wykroczenie. Ustawodawca zdecydował się jednak na dodanie przepisu karnego opisującego przestępstwo (zagrożone karą pozbawienia wolności) polegające na dopuszczeniu do pracy związanej np. z wychowaniem małoletnich osoby pomimo wiedzy, że osoba ta ma obowiązek stosowania się do orzeczonego przez sąd zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi. W razie skazania za to przestępstwo sąd ma obowiązek orzec także środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Obowiązek wdrożenia standardów ochrony małoletnich
Wskazane w znowelizowanych przepisach podmioty mają obowiązek wdrożenia i regularnego przeglądu takich standardów, określających m. in. bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem pracodawcy lub organizatora, procedury na wypadek podejrzenia skrzywdzenia małoletniego czy procedury składania zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa na szkodę małoletniego.
Obowiązek wdrożenia standardów spoczywa m. in. na wszystkich organizatorach działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich, a także na organach zarządzających placówkami oświatowymi i hotelach lub innych tego rodzaju miejscach zbiorowego zakwaterowania.
