O premii (premia regulaminowa) możemy mówić wówczas, gdy zasady jej wypłaty są określone w przepisach płacowych w sposób jednoznaczny i konkretny. Pracodawca jest zobowiązany do jej wypłaty w określonej wysokości w sytuacji, gdy pracownik spełni określone w aktach płacowych wymogi.
Natomiast z nagrodą (premia uznaniowa) mamy do czynienia, kiedy pracodawca w zakresie przyznania świadczenia dysponuje marginesem swobody – uznania. Nagroda nie jest uzależniona od dopełnienia przez pracownika konkretnego warunku, a jej przyznanie stanowi konsekwencję wykonywania zadań przez wzorowe wypełnianie obowiązków pracowniczych.
Cechą szczególną nagrody jest to, że jest ona świadczeniem wyjątkowym, a jej celem jest uhonorowanie najlepszych pracowników.
Różnica nie tkwi zatem w samej nazwie świadczenia. Decydujące znaczenie ma fakt, czy odpowiednie akty prawne (regulaminy wynagradzania, umowa o pracę) przewidują z góry skonkretyzowane i zobiektywizowane (podlegające weryfikacji) przesłanki nabycia prawa do świadczenia lub przesłanki prowadzące do jego pozbawienia albo obniżenia.
Reasumując:
- Różnica pomiędzy nagrodą a premią polega na tym, że nabycie prawa do premii uzależnione jest nie od uznaniowej decyzji pracodawcy, ale od spełnienia warunków określonych w aktach płacowych.
- Bez znaczenia jest, jak dane świadczenie nazwano w aktach płacowych pracodawcy.
- Premia może być skonstruowana jako względnie łatwe do uzyskania świadczenie motywujące pracownika, natomiast nagroda ma co do zasady charakter wyjątkowy.
