Na drugi kwartał bieżącego roku przewidziano zmiany w art. 222 Kodeksu pracy. Przepis ten aktualnie odnosi się do substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych, które mają działanie rakotwórcze lub mutagenne.
Na jego podstawie wydano w 2012 r. rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. Zmiany dotyczyć mają rozszerzenia regulacji także na tzw. substancje reprotoksyczne – a więc takie, które mogą upośledzać funkcje seksualne lub rozrodczość.
Z czego wynika potrzeba zmian?
Projekt nowelizacji wynika z upływającego 5 kwietnia 2024 r. terminu na pełną implementację przez Polskę dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Dyrektywa wprowadziła zmianę polegającą na rozszerzeniu ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie substancji reprotoksycznych podczas pracy. Zgodnie z definicją zawartą w dyrektywie 2022/431 substancja reprotoksyczna oznacza
„substancję lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako czynnik działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B, określony w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008”.
Substancje te mogą negatywnie wpływać na funkcje seksualne oraz płodność osób dorosłych, bez względu na płeć, jak i przyczyniać się do nieprawidłowego rozwoju potomstwa. Skutki działania substancji reprotoksycznych mogą przynieść nieodwracalne skutki w organizmie człowieka, dlatego też ustawodawca zdecydował się na ochronę pracowników przed tym zagrożeniem.
Dotychczas art. 222 § 1 Kodeksu pracy wskazywał, że obowiązkiem pracodawcy jest zastąpienie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym innymi dostępnymi środkami, które ograniczają stopień narażenia przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Po zmianie wynikającej z proponowanej nowelizacji obok czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym mają pojawić się także czynniki reprotoksyczne. W § 3 tego przepisu ustanowiono upoważnienie dla Ministra Zdrowia do wydania rozporządzenia w tym przedmiocie. Dopiero więc zmianę tego rozporządzenia będzie można uznać za pełne wdrożenie dyrektywy 2022/431.
Pilny charakter projektu spowodował zaproponowanie odrębnego trybu postępowania nad projektem rządowym w rozumieniu regulaminu pracy Rady Ministrów. Można więc oczekiwać, że projekt zostanie szybko przyjęty przez Sejm. Nie jest obecnie znana choćby przybliżona data nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r., natomiast biorąc pod uwagę wspomniany termin na implementację dyrektywy, oczekiwać można, że nastąpi to w niedługim czasie.
