W praktyce zdarza się niekiedy, że pracownicy przedstawiają pracodawcy orzeczenie lekarza profilaktyka, który nie współpracuje jednak z tą jednostką medycyny pracy, z którą umowę podpisał pracodawca. Czy takie orzeczenie powinno być przez pracodawcę honorowane?
Odpowiedzi na to pytanie trzeba poszukać w przepisach ustawy o służbie medycyny pracy. W art. 12 ust. 1 stanowi ona, że
badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia (…) z podstawową jednostką medycyny pracy (…).
Podstawowe jednostki medycyny pracy, o których mowa wyżej to podmioty wykonujące działalność leczniczą w celu sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, z wyłączeniem pielęgniarek i położnych wykonujących zawód w formach określonych odrębnymi przepisami.
Umowa zawarta przez pracodawcę z podstawową jednostką medycyny pracy określać powinna między innymi obowiązki zleceniodawcy dotyczące przekazywania informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych wraz z aktualnymi wynikami badań i pomiarów tych czynników, czy dotyczące zapewnienia udziału w komisji BHP działającej u zleceniodawcy oraz umożliwienia dokonania przeglądu stanowisk pracy w celu dokonania oceny warunków pracy.
Jak to rozumieć?
W tych postanowieniach kryje się uzasadnienie dla odpowiedzi, że pracownik nie ma wyboru i badania ma wykonać w tej placówce, do której skierował go pracodawca. Ta placówka bowiem stale współpracuje z pracodawcą i wskutek tej współpracy, teoretycznie przynajmniej, jej lekarze powinni dysponować pełną i aktualną wiedzą na temat szeroko rozumianych warunków pracy u pracodawcy, niezbędną do właściwego przeprowadzenia profilaktycznych badań, niewynikającą wyłącznie z treści skierowania na badania profilaktyczne.
Czy zatem badania lekarskie wykonane w innej placówce powinny być przez pracodawcę honorowane?
W naszej ocenie, względy ostrożnościowe nakazywałyby honorowanie wyłącznie tych badań, które zostały wykonane w jednostce medycyny pracy, z którą pracodawca zawarł umowę. Brak wątpliwości co do tego, czy badania profilaktyczne wykonane zostały zgodnie z przepisami może mieć kluczowe znaczenie w razie wystąpienia sytuacji, która może skutkować odpowiedzialnością pracodawcy (np. choroba zawodowa czy wypadek przy pracy).
